Natasja

Natasja werd in 1970 gecreëerd in het tijdschrift Robbedoes door de Luikse tekenaar Walthéry en de scenarioschrijver Gos. Een jaar later werd het eerste album uitgebracht.

Natasja is een van de eerste vrouwen die avonturen beleeft want tot dan bestonden er vooral mannelijke helden. In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog weerspiegelde het stripverhaal een samenleving waarin vrouwen zich bezighielden met het huishouden en de rol hadden van moeder. Naast het katholieke conservatisme in de Belgische tijdschriften, maakte de Franse wet van 1949 op voor jongeren bestemde publicaties het mogelijk om strips te censureren onder het voorwendsel dat ze de lezers “demoraliseerden”. Vrouwelijke personages werden toen beperkt tot ondergeschikte posities of zelfs belachelijk gemaakt (Bianca Castafiore in Kuifje, Tante Sidonia in Suske en Wiske, enz.).

Natasja is een onafhankelijke en intelligente stewardess die onder alle omstandigheden het hoofd koel weet te houden. Ze wordt meestal vergezeld door Walter, haar norse en onhandige assistent, een heel contrast met de gebruikelijke mannelijke helden.

Uit esthetisch oogpunt volgde Walthéry het advies van Yvan Delporte, de hoofdredacteur van het tijdschrift Robbedoes, en stelde Natasja voor als pin-up. Hij liet zich daarbij inspireren door verschillende zangeressen en actrices uit die tijd, en door de visuele codes van het tijdschrift Playboy voor de covers van de albums. Twee jaar eerder, in 1968, schetste tekenaar Dany de gelaatstrekken van Duifje Vleugelslag voor de reeks Roze Bottel. Gaandeweg creëerden deze twee tekenaars, Dany en Walthéry, een geseksualiseerd knap meisje dat de bevrijding van het vrouwelijke lichaam midden in de context van het studentenoproer in ’68 moest voorstellen. Beide heldinnen hebben onrealistisch lange benen en worden vaak schaars gekleed afgebeeld tegenover volledig geklede mannelijke personages (waardoor hun erotisering wordt geaccentueerd). Ze hebben volumineus blond haar, grote ogen, een grote mond en bijna geen neus, waardoor hun gezichten er jeugdig uitzien (lees meer).

Hoewel de heldin Yoko Tsuno hetzelfde jaar verscheen zonder deze hyperseksualisering, werden Dany en Walthéry gevolgd door vele striptekenaars die hun esthetische codes reproduceerden en een stereotype visie van de heldin als onvermijdelijke femme-fatale accentueerden.

Natasja is een vrouw met karakter die geen relatie wil, wat aansluit op de eis dat stewardessen in de jaren 1970 single moesten zijn om benaderbaar over te komen en mannen te laten denken dat ze “een kans maakten”. Zij mochten geen kinderen krijgen om volledig beschikbaar te zijn voor reizen, hetgeen onverenigbaar werd geacht met een gezinslast die noodzakelijkerwijs door de moeder gedragen moest worden (lees meer). Terwijl mannelijke helden vaak voorgesteld werden zonder familiebanden, zodat ze op elk moment konden vertrekken, werden vrouwelijke personages meestal voorgesteld binnen het familiekader en genoten ze deze vrijheid van handelen niet. Natasja was, vanwege haar baan als stewardess en de omstandigheden die gepaard gaan met dit beroep in de jaren 1970^[1], een van de eerste heldinnen die gebruikmaakt van deze beschikbaarheid voor avontuur.

Opmerking: Met dank aan Raphaëlle Vander Goten voor haar bijdragen aan de opstelling van deze toelichting.

^[1] Zie ook “Stewardess” (2021) van Vanessa D’Hooghe.

Scenarioschrijver: Gos (1937-) voor de creatie van de reeks, Maurice Tillieux (1921-1978) voor het album De dertiende apostel (in 1976 voorgepubliceerd in het tijdschrift Robbedoes met de afbeelding van de muurschildering)

Tekenaar:  François Walthéry (1946-)

Uitgeverij: Dupuis

Jaar waarin Natasja werd gecreëerd: 1970

Plaat uit het album De dertiende apostel (voorpublicatie van 1976)