Jommeke

Jommeke is een tienjarige jongen met strohaar, hier afgebeeld met zijn vriend Filiberke die aan kleurige ballonnen hangt, zijn vriendinnetjes Annemieke en Rozemieke, en op de voorgrond professor Gobelijn.

Jommeke helpt mensen in nood in verschillende Belgische en Europese steden en gemeenten, en zelfs in echte of fictieve verre landen, of gewoon in zijn fictieve dorp ‘Zonnedorp’. Alle hoofdrolspelers hebben huisdieren die meespelen in de buitengewone avonturen van de helden van de serie. Op de muurschildering staan de hond van Filiberke (Pekkie), de papegaai van Jommeke (Flip) en het aapje van de tweeling (Choco). De serie, die in 1955 werd gecreëerd door Jef Nys in het tijdschrift Kerkelijk leven, is gericht op kinderen van 7 tot 12 jaar en is nog steeds een groot succes in Nederlandstalig België, met meer dan 300 albums in 2021.

Maar het is ook een stripverhaal dat bekritiseerd wordt om de seksistische voorstellingen die het uitdraagt. Sommige vrouwelijke personages worden beschreven als zwak, passief en moederlijk. Als ze geen huisvrouw zijn dan werken de vrouwen in beroepen waar ze ten dienste staan van anderen. De mannelijke personages in de verhalen drijven regelmatig de spot met vrouwen of beschuldigen hen ervan de oorzaak te zijn van hun mislukkingen.

Sinds zijn ontstaan is Jommeke geëvolueerd. In de nieuwe uitgaven van de oude albums zijn voorwerpen zoals een tv-antenne of een fles wijwater niet langer te zien. De taal is gemoderniseerd, franken zijn vervangen door euro’s, er zijn nieuwe grappen toegevoegd… De verhalen van Jommeke zijn zowel qua inhoud als qua vorm herzien en geactualiseerd, maar de genderstereotypes blijven bestaan.

In de recente albums komen wat meer geëngageerde ideeën aan bod. De moeder van de held verplicht bijvoorbeeld haar man en zoon om haar te helpen in het huishouden, of de tweeling antwoordt, nadat Jommeke een grap met hen uithaalt waarvan ze niet schrikken: “Wij zijn meisjes, wij zijn nergens bang voor.” Er worden ook vrouwelijke personages met een sterk karakter geïntroduceerd om te zorgen voor een evenwicht met de geschetste kwetsbare vrouwen. Maar deze personages vervallen uiteindelijk in een ander seksistisch stereotype: dat van de autoritaire en zelfs demasculiniserende vrouw. Op deze muurschildering zijn de enige vrouwelijke personages de tweeling, die passief toekijkt hoe de jongens spelen.

Scenarioschrijver: Jef Nys (1927 – 2009)

Tekenaar: Jef Nys (1927 – 2009)

Jaar waarin Jommeke werd gecreëerd: 1955

Uitgeverij: Dupuis

Originele creatie door Sarina Ahmad-Nys